Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo thánh Luca (Lc 11,42-46)
Khi ấy, Chúa phán rằng: “Khốn cho các ngươi, hỡi những người biệt phái! Vì các ngươi nộp thuế thập phân, bạc hà, vân hương, và các thứ rau, mà lại bỏ qua đức công bình và lòng yêu mến Thiên Chúa: Phải thi hành những điều này, và không được bỏ những điều kia. Khốn cho các ngươi, hỡi những người biệt phái! Vì các ngươi ưa thích ngồi ghế nhất trong các hội đường, và ưa thích được chào hỏi ngoài phố chợ. Khốn cho các ngươi, vì các ngươi giống những mồ mả không rõ rệt, người ta bước đi ở trên mà không hay biết!”
Có một tiến sĩ luật trả lời Người rằng: “Thưa Thầy, Thầy nói như thế là Thầy sỉ nhục cả chúng tôi nữa”. Người đáp lại rằng: “Hỡi những tiến sĩ luật, khốn cho các ngươi nữa! Vì các ngươi chất lên người ta những gánh nặng không thể vác được, mà chính các ngươi dù một ngón tay cũng không động tới”.
Suy niệm
Trong Tin Mừng hôm nay, Đức Giêsu lại một lần nữa thẳng thắn vạch trần lối sống giả hình của nhóm Pharisêu và các Kinh sư bằng những lời chúc dữ mạnh mẽ: “Khốn cho các ngươi!”
Những lời ấy không phải là sự kết án cay nghiệt, nhưng là tiếng chuông cảnh tỉnh, phát xuất từ tình yêu của Đấng muốn cứu chữa họ khỏi sự mù lòa nội tâm. Đức Giêsu không đến để phá bỏ Lề Luật, nhưng để kiện toàn nó: “Thầy không đến để bãi bỏ Lề Luật hay các ngôn sứ, nhưng để làm cho trọn” (Mt 5,17).
Ngài không phủ nhận việc người Pharisêu chu toàn tỉ mỉ những quy định nhỏ nhặt, như nộp thuế thập phân về rau thơm hay bạc hà. Tuy nhiên, Ngài lên án sự mất cân bằng thiêng liêng: họ chú tâm vào điều phụ mà bỏ qua điều cốt yếu của Lề Luật, đó là công bình và lòng yêu mến Thiên Chúa (x. Lc 11,42).
Đức Giêsu vạch rõ nghịch lý trong lối sống đạo của họ: bên ngoài là thầy dạy thông luật, đạo mạo, được kính trọng; bên trong lại là mồ mả không có dấu, ẩn giấu sự chết và ô uế tinh thần. Sự thánh thiện chỉ dừng ở hình thức sẽ trở nên vô hồn và chết chóc nếu không được nuôi dưỡng bởi đức ái và lòng mến.
Giáo lý Hội Thánh Công Giáo dạy: “Đức Ái là hình thức của mọi nhân đức. Nó làm sinh động và hướng dẫn chúng. Nó là mối dây liên kết của sự hoàn thiện.” (GLHTCG, số 1827)
Không có đức ái, mọi nhân đức khác chỉ là vỏ bọc của cái tôi, một cách mưu cầu danh dự trần thế, như chính Đức Giêsu tố cáo họ: “Các ông ưa ngồi ghế danh dự, ưa được chào hỏi nơi công cộng.” Danh vọng, quyền lực và sự tán dương của người đời đã làm họ xa rời trọng tâm của Lề Luật là tình yêu.
Lời quở trách của Đức Giêsu được soi sáng thêm bởi giáo huấn của Thánh Phaolô trong thư gửi tín hữu Rôma. Ngài cảnh báo những ai tự cho mình là công chính, dùng việc giữ luật để đoán xét người khác: “Hỡi người xét đoán kẻ khác, mà chính ngươi cũng làm như họ, ngươi nghĩ mình thoát được án phạt của Thiên Chúa sao?” (Rm 2,3)
Đó là sự tự lừa dối tinh vi: lấy những việc đạo đức nhỏ bé để tự mãn và hợp thức hóa lòng kiêu căng, trong khi lại khép kín trước lòng thương xót.
Nhưng Thiên Chúa, Đấng “không thiên vị ai” (Rm 2,11), sẽ xét xử mỗi người tùy theo việc làm:
Ai kiên trì làm điều thiện, sẽ được vinh quang, danh dự và bình an.
Ai bất tuân sự thật và cứng lòng, sẽ chuốc lấy cơn thịnh nộ và án phạt (x. Rm 2,8-10).
Sự công minh của Thiên Chúa không dựa trên bề ngoài hay danh phận tôn giáo, mà dựa trên lòng yêu mến được thể hiện qua hành động cụ thể. Đức Giêsu lên án các Kinh sư vì “chất lên vai người ta những gánh nặng không thể chịu nổi, còn chính các ông lại không động ngón tay vào” (Lc 11,46). Đó là thứ luật lệ không có lòng thương xót, khiến con người kiệt sức và tuyệt vọng.
Trái lại, Thiên Chúa của Đức Giêsu Kitô không hề nề hà gánh lấy gánh nặng của phận người. Ngài trở nên người thợ mộc khiêm hạ (Mt 13,55), sống giữa những giới hạn của nhân loại để cảm thông và cứu độ. Ngài không chỉ giảng dạy về yêu thương, mà còn yêu thương đến cùng, hiến mạng trên thập giá để gánh lấy mọi tội lỗi của nhân gian (Ga 15,13). Ở nơi Đức Kitô, Luật đã trở nên Tình Yêu nhập thể, và Tình Yêu ấy biến mọi gánh nặng thành ơn cứu độ.
“Khốn cho các ông!” không chỉ là lời dành cho người Pharisêu xưa, mà còn là lời cảnh tỉnh cho mỗi người chúng ta hôm nay, những người có thể dễ dàng sa vào cạm bẫy tự mãn tôn giáo.
Chúng ta có thể vẫn đi lễ đều, đọc kinh sốt sắng, làm việc tông đồ, nhưng lại thiếu công bình và bác ái trong gia đình, trong cộng đoàn, hay trong cách đối xử với người yếu thế.
Đức tin mà không được diễn tả bằng lòng yêu thương thì chỉ là vỏ rỗng vô hồn.
Hôm nay, Chúa Giêsu mời gọi ta xét lại chính mình:
Tôi có đang chất gánh nặng không thể chịu nổi lên vai người khác bằng những đòi hỏi quá đáng, sự khắt khe, hay thái độ không biết cảm thông?
Tôi có đang chạy theo ghế danh dự, lời khen ngợi, hay quyền lực tinh thần, mà quên đi đức công bình và lòng mến Chúa?
Tôi có đang giữ đạo như một thói quen, mà quên rằng trọng tâm của mọi điều luật là tình yêu thương và sự cảm thông?
Nếu thiếu lòng mến, ta sẽ không thể hiểu được trái tim của Thiên Chúa, và sẽ khó tránh khỏi cơn thịnh nộ trong ngày phán xét, như lời Thánh Phaolô cảnh báo.
Đức tin chân thật không phải là giữ luật một cách khô cứng, mà là để Lời Chúa biến đổi con tim. Khi tình yêu là mối ưu tư hàng đầu, ta sẽ thôi xét đoán anh em, và biết chia sẻ, nâng đỡ, gánh vác gánh nặng cho nhau, như chính Đức Kitô đã làm.
Người môn đệ đích thực của Chúa là người vừa giữ luật vừa yêu thương, vừa trung tín vừa cảm thông.
Chính tình yêu mới là tiêu chuẩn của sự thánh thiện. Và chính trong lòng mến, con người mới tìm thấy niềm bình an đích thực.
Câu hỏi xét mình
Tôi có đang dùng việc giữ luật để tự mãn và xét đoán người khác không?
Tôi có để đức ái hướng dẫn mọi việc tôi làm, hay chỉ chú trọng đến hình thức đạo đức?
Tôi có dám để Đức Giêsu dạy tôi “gánh lấy ách của Người”, là ách của tình yêu và khiêm tốn?
Lạy Chúa Giêsu,
Chúa đã đến không để phá bỏ, nhưng để kiện toàn Lề Luật bằng tình yêu.
Xin giải thoát con khỏi sự cứng cỏi và giả hình,
khỏi thói quen sống đạo hình thức và lòng tự mãn thiêng liêng.
Xin cho con biết yêu mến Chúa bằng cả tấm lòng,
biết sống công bình và nhân hậu với anh em,
để mọi việc con làm đều phản chiếu lòng thương xót của Chúa.
Amen.
